فصل دوم کاوش باستانشناسی محوطه وِلِم در منطقه هزارجریب در شهرستان بهشهر - دانشگاه مازندران
فصل دوم کاوش باستانشناسی محوطه وِلِم در منطقه هزارجریب در شهرستان بهشهر
- 08 Jul 2025
- کد خبر: 3960893
- 1657
توسط سرپرست کاوش و عضو هیات علمی دانشگاه مازندران اعلام شد:
فصل دوم کاوش باستانشناسی محوطه وِلِم در منطقه هزارجریب در شهرستان بهشهر
به گزارش روابط عمومی دانشگاه مازندران، دکتر رحمت عباسنژاد سِرِستی عضو هیات علمی دانشگاه مازندران و سرپرست کاوش باستانشناسی، با ارسال گزارشی به روابط عمومی، به تشریح فصل دوم کاوش باستانشناسی در منطقه هزارجریب شهرستان بهشهر پرداخت.
در زیر، گزارش کامل دکتر عباسنژاد را ملاحظه میکنید:
به نام خداوند جانآفرین
حکیم سخن در زبانآفرین
در چارچوب قرارداد پژوهشی میان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و دانشگاه مازندران هیأتی ۱۰ نفره متشکل از کارشناسان باستانشناسی، انسانشناسی، ژئوفیزیک، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور و سایر علوم مرتبط به سرپرستی رحمت عباسنژاد سرستی، عضو هیات علمی دانشگاه، فصل دوم کاوش باستانشناسی و برنامه تعیین عرصه و حریم محوطه گورستان ولم بهشهر در پیرامون سد گِلوَرد نکا در حال اجرا است.
این برنامه که با مجوز پژوهشگاه مذکور و با پشتیبانی و نظارت علمی ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران و نیز با حمایت مالی شرکت آب منطقهای مازندران از ۱۰/۰۲/۱۴۰۴ آغاز شد تا ۲۵/۰۴/۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت.
فصل اول کاوش باستانشناسی ولم در تابستان ۱۴۰۰ به مدت سه ماه انجام شده بود که طی آن یافتههای متنوعی از دورههای پیش از تاریخ شامل دوران مسوسنگ، مفرغ و آهن و نیز گورهایی از دوره آهن متأخر (800 تا 550 ق.م) بهویژه تدفینهای دوره اشکانی به دست آمد.
روستای وِلِم از توابع بخش مرکزی شهرستان بهشهر در بخش هزارجریب در شرق استان مازندران و در ارتفاع حدود ۸۵۰ متری از سطح آبهای آزاد واقع شده است. منطقه هزارجریب، شرقیترین بخش جبهه شمالی البرز مرکزی است که فرهنگها و تمدنهای کوهستانی فراوانی را در دل خود سر به مهر نهاده است و چشمانتظار پژوهشهای جامع و دامنهدار است.
گورهای مکشوفه در این فصل نیز همانند فصل کاوش پیشین، دارای ساختار دخمهای هستند. گوردخمهها، اغلب دارای یک فضای مستطیلی نامنتظم با کارکرد راهرو بوده که به سنگچین قسمت ورودی دخمه و محل قرارگیری جسد ختم میشود. فضای داخلی دخمهها، مدور بوده و از دو بخش شامل سکوی تدفین و چاله هدایا تشکیل شدهاند. در کاوش اخیر شواهد زیادی از بقایای دو گور دخمهای به دست آمده است. در دو گور، دو جنگاور دفن شدهاند که هدایایی در کنار آنها نهاده شده بود. ادوات رزم نظیر شمشیر و خنجر آهنی و نیز بقایا و شواهدی از سایر ابزارهای جنگی نظیر تیر و کمان از جملهی هدایا هستند. برخی از گورنهادهها از جمله ظروف سفالی و انگشترمهرها و نقش روی آنها، احتمال انتساب گوردخمههای مکشوفه به دوره ساسانی را تقویت میکنند.
مهرههایی از جنس عقیق، خمیر شیشه و خمیر سنگ؛ زیورآلات مفرغی، آهنی و نقرهای نظیر آویز، گوشواره، انگشتری و انگشترمهر و نیز پلاکهای استخوانی مدور تزیینی و منقوش از دیگر کشفیات این کاوش هستند. تعداد، کیفیت و وضعیت اسکلتهای مکشوفه در فصل پیشین و نیز این فصل کاوش، زمینه مطلوبی را برای تحقیقات گوناگون انسانشناسی جسمانی نظیر مطالعات ژنتیک باستانی، ایزوتوپهای سنگین، دیرینه بافتشناسی، دیرینه آسیبشناسی و مطالعات گسترده روی بقایای دندانی فراهم خواهند کرد. در حال حاضر، در نتیجه دو فصل کاوش در محوطه ولم بهشهر مجموعهای از بقایای حدود ۳۰ تدفین را در دست داریم که نزدیک به نیمی از آنها، ظرفیت تمام مطالعات مذکور را دارا هستند.
این محوطه بسیار مهم باید مورد مراقبت و حفاظت بابرنامه و نیز پشتیبانی اداری- اجرایی قویتری قرار گیرد. خاکبرداریها برای ادامه عملیات عمرانی، ایجاد دیوارههای سنگی، احداث راه دسترسی و صدور مجوزهای ساخت ویلا بر روی عرصه و حریم این محوطه باید براساس ضوابط قانونی و مطابق مصوبات شورای فنی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صورت پذیرد. طبعا برنامه حاضر کمک شایانی به ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران و مدیران و کارشناسان مربوطه و مسئول برای تامین این منظور خواهد نمود.
یادآوری میشود که در میانه بازه زمانی کاوش باستانشناسی در ولم، کشور عزیزمان درگیر یک جنگ تحمیلی، ویرانگر و فاجعهآمیز شد. مطابق هماهنگیهایی که با مبادی ذیربط به عمل آمد کاوش علمی توسط اعضای گروه با اشتیاق و مصمم ادامه داده شد. در حالی که موشکهای دشمنان ایران اسلامی بر بخشهایی از پیکره میهن عزیز و پهناورمان فرود میآمده و هموطنان گرامیمان را شهید و خانههایشان را ویران میکرده است؛ آنها، بخش دیگری از پیکره وطن را با دقت و آرامش سرشار از فداکاری، غم و اندوه میکاویدند با این امید که گوشه دیگری از غنا و قدمت میراث فرهنگی و تمدنی ایران بزرگ را به رخ جهانیان بنمایانند و برگ زرین دیگری بر کتاب گرانسنگ این سرزمین کهنسال و مقتدر بیفزایند.