یادداشت عضو هیات علمی دانشگاه مازندران به مناسبت روز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی

در آستانه 15 فروردین انجام شد:

یادداشت عضو هیات علمی دانشگاه مازندران به مناسبت روز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی

       به گزارش روابط عمومی دانشگاه مازندران، دکتر شیلا امیدظهیر عضو هیات علمی دانشکده علوم دریایی و محیطی، در یک یادداشت تحلیلی به مناسبت 15 فروردین، روز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی، به تشریح اهمیت توجه به این ذخایر و تلاش در حفظ و نگهداری آن پرداخت.

         متن کامل این یادداشت را در زیر مشاهده می‌کنید:

       کشور عزیز ما ایران، گنجينه‌ای از ذخاير ژنتيکی و زیستی می‌باشد و در نواحی مختلف آن، گونه‌های نادر و کمياب موجودات زنده‌ای وجود دارند که منابع با ارزش و سرمایه‌های عظیم ملی هستند و در پژوهش‌ها و به‌دنبال آن پیشرفت و بهره‌برداری در زمینه‌های مختلف زیستی و زیست‌فناوری، اهمیت به‌سزایی دارند.

      شرایط آب و هوایی مختلف و تنوع زیستی بسیار غنی در بوم‌سامانه‌های خشکی و آبی کشور، سبب ایجاد توانایی جهت جمع‌آوری، شناسایی، ثبت، حفاظت، ذخیره‌سازی و ارایه خدمات مرتبط با این ثروت‌های ملی برای بهره‌برداری علمی و اقتصادی می‌گردد و این امر ایجاب می‌کند تا از این ذخایر ژنتيکی و زیستی ارزشمند بهره ببریم. دست‌یابی به انرژی‌های پاک، تامین غذا، تولید دارو و طبیعتی سالم، همگی در سایه صیانت از ذخایر ژنتیکی و زیستی است که از نعمت‌های الهی هستند و می‌بایست در حفاظت و نگهداری آن کوشا باشیم و آن را به دست نسل‌های بعد برسانیم.

      مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در سال 1386 با فرمان مقام معظم رهبری در جهاد دانشگاهی پایه‌گذاری گردید. هدف اصلی این مرکز، تاسیس مرکز ملی مرجع به منظور حفظ و به‌کارگیری ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور و حمایت از فعالیت‌های صورت‌گرفته و ایجاد هماهنگی لازم در این زمینه است. این مرکز با داشتن بانک سلول‌های انسانی و جانوری، بانک گیاهی، بانک میکروارگانیسم‌ها، بانک DNA و داده‌های ژنومی و ... در تلاش است با پشتیبانی از مراکز ذخایر زیستی کشور و ایجاد شبکه ملی ذخایر زیستی در گردآوری، سامان‌دهی، استانداردسازی و حفظ ذخایر ژنتیکی و زیستی نقش ایفا ‌کند. زیست‌بانک‌ها جهت صیانت از منابع ژنتیکی و زیستی به‌عنوان ثروت ملی در خارج از زیستگاه طبیعی و هم‌چنین تامین نیاز جامعه پژوهشی و صنعتی کشور برای توسعه دانش، فناوری، ارتقای امنیت غذایی و سلامت و حفظ تنوع زیستی ملی گام بر می‌دارند.

       با توجه به اهمیت حفاظت از ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور، ثبت یک روز در تقویم کشور به منظور فرهنگ‌سازی در این زمینه از سوی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران مطرح شد. نام‌گذاری روز پانزدهم فروردین به عنوان روز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی، یكی از موضوعات ماده واحده تعیین مناسبت‌‌های تقویم رسمی سال 1394 است كه در شهریور سال 1393 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید. در حال حاضر روز جهانی تنوع زیستی در تاریخ 22 ماه می است، اما روزی به نام روز جهانی ذخایر ژنتیكی و زیستی وجود ندارد.

       روز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی به ما یاد‌آوری می‌کند تا نگاه ویژه‌ای به این موضوع مهم داشته باشیم و در حفاظت و بهره‌برداری ذخایر ژنتیکی و زیستی ارزشمند و داشتن طبیعتی سالم، تولید ثروت و ایجاد اشتغال دانش بنیان گام برداریم.

      در کشور ما گونه‌های موجوداتی زیست می‌کنند که از آن جمله می‌توان به یوزپلنگ ایرانی(Acinonyx jubatus venaticus)، گوزن زرد ایرانی(Dama dama mesopotamica)، گور ایرانی(Equus hemionus onager)، سمندر لرستانی(Neurergus kaiseri)، کپورماهی کور ایران(Iranocypris typhlops) و ده‌ها گونه دیگر اشاره کرد که بومی کشور عزیزمان ایران هستند.

       در همین راستا شایان ذکر است که در بخش جنوبی دریای کاسپین، حدود 100 گونه ماهی وجود دارند که متاسفانه صید و برداشت بی‌رویه، تخریب زیستگاه و مناطق تولید مثل آن‌ها و ورود آلاینده‌ها موجب کاهش شدید ذخایر بسیاری از این ماهیان در دریای کاسپین شده است و در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند. از این‌رو مراکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان با  تکثیر و پرورش ماهی‌های بومی و با ارزش دریای کاسپین از جمله ماهی سفید دریای کاسپین(Rutilus kutum) و ماهی‌های خاویاری(Acipenseridae) که 5 گونه آن شامل فیل ماهی(Huso huso)، تاس‌ماهی ایرانی(Acipenser persicus)، تاس‌ماهی روسی(Acipenser gueldenstaedtii)، ماهی شیپ(Acipenser nudiventris) و ازون برون(Acipenser stellatus) بومی دریای کاسپین هستند، سالانه پس از تکثیر مصنوعی، بچه‌ماهیان را در رودخانه‌های مناسب منتهی به دریای کاسپین رها‌سازی می‌کنند. اهداف این مراکز حفظ ذخایر ژنی گونه‌های بومی دریای کاسپین، بازسازی ذخایر جهت ارتقای سطح تولید و اشتغال و کمک به توسعه صنعت شیلات و آبزی‌پروری است.

       امید است با احساس مسوولیت نسبت به حفاظت و نگهداری گنجینه‌های زیستی عظیم و ارزشمند ملی کوشا باشیم.

روابط عمومی دانشگاه مازندران

امور رسانه‌های گروهی​​​​​​​