یادداشت تحلیلی عضو هیات علمی دانشگاه مازندران در رابطه با روز جهانی محیط‌زیست 2024

به‌منظور معرفی ظرفیت‌ها و ضرورت‌های محیط زیست ‌انجام شد:

یادداشت تحلیلی عضو هیات علمی دانشگاه مازندران در رابطه با روز جهانی محیط‌زیست 2024

       به گزارش روابط عمومی دانشگاه مازندران، به‌منظور معرفی ظرفیت‌ها و ضرورت‌های محیط زیست، دکتر محسن احمدپور عضو هیات علمی دانشکده علوم دریایی و محیطی دانشگاه مازندران(گروه علوم محیط زیست)، در یادداشتی تحلیلی در رابطه با روز جهانی محیط‌زیست 2024  به اهمیت این روز، تمرکز روز جهانی محیط‌زیست 2024 به بازیافت پلاستیک، چالش‌های بازیافت پسماند، مسایل و معضلات پسماند، راه‌حل‌ها برای مدیریت پسماند در استان مازندران و نقش دانشگاه مازندران در برآورده نمودن شعار روز جهانی محیط‌زیست 2024 پرداخت.

       متن این یادداشت تحلیلی به شرح زیر می‌باشد:

یادداشت تحلیلی در رابطه با روز جهانی محیط‌زیست 2024

       روز جهانی محیط‌زیست اولین بار در سال 1972 در کنفرانس سازمان ملل متحد دربارة انسان و محیط‌زیست در استکهلم، سوئد به تصویب رسید. این روز از آن زمان به بعد به عنوان یک رویداد جهانی شناخته شده است که توجه همگان را به موضوعات محیط‌زیستی جلب می‌کند. هر سال، یک موضوع خاص برای این روز تعیین می‌شود که توجه به یک جنبه مهم از حفاظت محیط‌زیست را برجسته می‌سازد.

اهمیت روز جهانی محیط‌زیست

افزایش آگاهی عمومی: روز جهانی محیط‌زیست به عنوان یک پلت‌فرم جهانی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد مسایل محیط‌زیست، عمل می‌کند. این آگاهی می‌تواند به تغییر رفتارها و عادات مردم کمک کند که در نهایت به حفظ محیط‌زیست می‌انجامد.

تشویق به اقدامات فردی و جمعی: این روز نه تنها بر افزایش دانش تأکید دارد بلکه مردم را تشویق می‌کند تا به صورت فردی و جمعی اقداماتی برای حفاظت از محیط‌زیست انجام دهند، مانند کاشت درخت، پاک‌سازی ساحل‌ها، کاهش مصرف پلاستیک و مواردی از این قبیل.

افزایش تعاملات بین‌المللی: روز جهانی محیط‌زیست فرصتی است برای کشورها تا تجربیات و بهترین روش‌ها در زمینه حفاظت از محیط‌زیست را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و همکاری‌های بین‌المللی را تقویت کنند.

تمرکز روز جهانی محیط‌زیست 2024 به بازیافت پلاستیک

       روز جهانی محیط‌زیست که هر ساله در 5 ژوئن برگزار می‌شود، فرصتی برای توجه جهانی به اهمیت حفاظت از محیط‌زیست و تشویق به اقدام در این زمینه است. در سال 2024، این روز با تمرکز بر موضوع "بازیافت پلاستیک" برگزار می‌شود. انتخاب این موضوع نشان‌دهنده اهمیت ویژه مساله آلودگی پلاستیک و اثرات مخرب آن بر اکوسیستم‌ها و حیات وحش می‌باشد.

       بازیافت پلاستیک اهمیت بسیاری دارد. پلاستیک‌ها به دلیل زمان تجزیه طولانی، محیط‌زیست را به شدت آلوده می‌کنند. این زباله‌ها به اقیانوس‌ها، رودخانه‌ها و خاک‌ها نفوذ می‌کنند و به سلامت حیوانات و گیاهان آسیب می‌زنند. بازیافت پلاستیک می‌تواند از ورود این زباله‌ها به محیط‌زیست جلوگیری کرده و آلودگی آن را کاهش دهد. علاوه بر این، تولید پلاستیک جدید نیازمند مصرف منابع طبیعی نظیر نفت و گاز است. بازیافت آن می‌تواند به کاهش تقاضا برای این منابع کمک کرده و آن‌ها را برای نسل‌های آینده حفظ کند. هم‌چنین، فرآیند تولید پلاستیک جدید منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود که بازیافت آن می‌تواند این انتشارها را کاهش و به مقابله با تغییرات اقلیمی کمک کند.

چالش‌های بازیافت پسماند در استان مازندران

       استان مازندران با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد و داشتن منابع طبیعی فراوان، از جمله جنگل‌های انبوه و سواحل زیبا، همواره یکی از مناطق جذاب و مهم ایران به شمار می‌رود. با این حال، این استان نیز با چالش‌های جدی در زمینه مدیریت پسماند مواجه است. جمعیت زیاد و گردشگری پررونق، تولید حجم بالایی از زباله‌ها را به همراه دارد که مدیریت صحیح آن‌ها ضروری است. یکی از مهم‌ترین مشکلات پسماند در مازندران، زباله‌های پلاستیکی است که به دلیل نبود زیرساخت‌های کافی برای بازیافت و دفع مناسب، به طور گسترده در محیط‌زیست رها می‌شوند و مشکلات زیست‌محیطی زیادی ایجاد می‌کنند.

مسایل و معضلات پسماند در استان مازندران

آلودگی پلاستیکی سواحل:

       سواحل مازندران به دلیل گردشگری فراوان، میزبان حجم زیادی از زباله‌های پلاستیکی است. این زباله‌ها علاوه بر آلودگی بصری، به حیات آبزیان نیز آسیب می‌زنند. پلاستیک‌های رها شده در سواحل و دریاها می‌توانند به‌طور جدی به ماهی‌ها، پرندگان دریایی و دیگر گونه‌های آبزی آسیب برسانند. تکه‌های پلاستیکی کوچک(میکروپلاستیک‌ها) حتی می‌توانند وارد زنجیره غذایی شوند و در نهایت به انسان‌ها آسیب بزنند.

نبود زیرساخت‌های کافی برای بازیافت:

       در بسیاری از مناطق مازندران، زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های پلاستیکی وجود ندارد. این امر منجر به دفن یا رهاشدن زباله‌ها در طبیعت می‌شود. عدم وجود سیستم‌های بازیافت موثر به معنی این است که بسیاری از زباله‌ها به محل‌های دفن زباله فرستاده می‌شوند، که خود مشکلات محیط‌زیستی جدیدی ایجاد می‌کند.

عدم آگاهی عمومی:

       بسیاری از مردم مازندران از اهمیت بازیافت و مدیریت صحیح پسماندها آگاه نیستند. این عدم آگاهی باعث می‌شود زباله‌ها به طور صحیح جدا نشده و به مراکز بازیافت نرسند. بدون آموزش و اطلاع‌رسانی مناسب، مردم تمایل کمتری به همکاری در برنامه‌های بازیافت دارند.

مشکلات زیربنایی:

       استان مازندران با مشکلات زیربنایی متعددی مواجه است که مدیریت پسماند را دشوار می‌سازد. این مشکلات شامل کمبود امکانات جمع‌آوری و حمل و نقل زباله، فقدان مراکز دفع بهداشتی و کمبود تجهیزات و فناوری‌های لازم برای بازیافت کارآمد هستند.

اثرات گردشگری:

       مازندران به عنوان یک مقصد گردشگری محبوب، به‌ویژه در فصول گردشگری، با افزایش چشمگیری در تولید زباله‌ها مواجه می‌شود. این افزایش ناگهانی فشار زیادی بر سیستم‌های مدیریت پسماند موجود وارد می‌کند.

موانع اقتصادی:

       بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها در مازندران ممکن است توان مالی کافی برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته بازیافت نداشته باشند. هم‌چنین، هزینه‌های بالای حمل و نقل و بازیافت زباله‌ها می‌تواند مانعی برای توسعه این صنعت باشد.

راه‌حل‌ها برای مدیریت پسماند در استان مازندران

توسعه زیرساخت‌های بازیافت:

       احداث مراکز بازیافت مدرن و توسعه فناوری‌های پیشرفته بازیافت در استان می‌تواند به کاهش حجم زباله‌های پلاستیکی کمک کند. سرمایه‌گذاری در این حوزه نیازمند حمایت دولت و بخش خصوصی است. ایجاد مراکز بازیافت در نزدیکی مناطق پرجمعیت و گردشگری می‌تواند کارایی بازیافت را افزایش دهد.

آموزش و افزایش آگاهی عمومی:

       اجرای برنامه‌های آموزشی گسترده برای مردم در مورد اهمیت بازیافت و نحوه صحیح جداسازی زباله‌ها می‌تواند نرخ بازیافت را افزایش دهد. مدارس، رسانه‌ها و سازمان‌های محلی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. برگزاری کارگاه‌ها، کمپین‌های اطلاع‌رسانی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای آگاهی‌بخشی می‌تواند موثر باشد.

تشویق به اقدامات فردی و جمعی:

       برگزاری رویدادهایی مانند پاکسازی سواحل و جنگل‌ها، کاشت درخت و کاهش مصرف پلاستیک می‌تواند مردم را به مشارکت در حفاظت از محیط‌زیست ترغیب کند. سازمان‌دهی گروه‌های داوطلب برای جمع‌آوری زباله‌ها و ایجاد جوامع محلی فعال در زمینه محیط‌زیست می‌تواند تاثیرگذار باشد.

تدوین و اجرای قوانین سخت‌گیرانه:

       دولت باید قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای مدیریت پسماندها و تولید پلاستیک تدوین و اجرا کند. این قوانین می‌توانند شامل محدودیت در استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و تشویق به استفاده از مواد قابل بازیافت باشند. اعمال جریمه‌های سنگین برای رهاسازی زباله در طبیعت و ایجاد مشوق‌های مالی برای کسب‌وکارهای پایدار نیز می‌تواند موثر باشد.

حمایت مالی از صنایع بازیافت:

       ارایه تسهیلات مالی و حمایت‌های اقتصادی به صنایع بازیافتی می‌تواند به توسعه این بخش و افزایش ظرفیت بازیافت کمک کند. این اقدام می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی نیز ایجاد کند. حمایت‌های مالی می‌تواند شامل وام‌های کم‌بهره، معافیت‌های مالیاتی و ایجاد بازارهای تضمینی برای محصولات بازیافتی باشد.

ایجاد برنامه‌های گردشگری پایدار:

       برای کاهش تأثیرات منفی گردشگری بر مدیریت پسماند، باید برنامه‌های گردشگری پایدار توسعه یابد. این برنامه‌ها می‌توانند شامل آموزش گردشگران در مورد مدیریت پسماند، تشویق به استفاده از محصولات قابل بازیافت و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های تولید شده توسط گردشگران باشند.

تحقیق و توسعه در زمینه بازیافت:

       سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های نوین برای بازیافت پلاستیک و دیگر مواد می‌تواند به کارایی و کاهش هزینه‌های این فرآیند کمک کند. دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی می‌توانند با همکاری صنایع و دولت‌ها در این زمینه فعالیت کنند.

نقش دانشگاه مازندران در برآورده نمودن شعار روز جهانی محیط‌زیست 2024

       با توجه به مأموریت محوری دانشگاه مازندران در رابطه با مسایل محیط‌زیست، این دانشگاه می‌تواند به عنوان بزرگ‌ترین مرکز آموزشی، علمی و تحقیقاتی در استان مازندران، نقش بسیار مهمی در حل مسایل محیط‌زیستی، به ویژه مدیریت پسماندها در استان، ایفا کند. از جمله زمینه‌های مشارکت دانشگاه در این زمینه به شرح زیر می‌باشد:

تحقیقات و پژوهش‌های علمی: دانشگاه مازندران می‌تواند برنامه‌های تحقیقاتی را در زمینه بازیافت پلاستیک و مدیریت پسماندها اجرا کند. این تحقیقات می‌تواند به شناخت بهتر از مسایل محیط‌زیستی مرتبط با زباله‌های پلاستیکی کمک کند و راه‌حل‌هایی نوآورانه برای مدیریت بهینه آنها ارایه دهد.

آموزش و پرورش: این دانشگاه می‌تواند برنامه‌های آموزشی و پرورشی را در زمینه مدیریت پسماندها و بازیافت پلاستیک برگزار نماید. این برنامه‌ها می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی و آموزش مهارت‌های لازم برای جداسازی و بازیافت زباله‌ها کمک کند.

همکاری با صنعت و دولت: دانشگاه مازندران می‌تواند با صنایع محلی و دولت در زمینه توسعه فناوری‌های جدید برای بازیافت پلاستیک و بهبود فرآیندهای مدیریت پسماند، همکاری کند. این همکاری می‌تواند منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و توسعه پایدار در منطقه شود.

ارتباط با جامعه: دانشگاه مازندران می‌تواند برنامه‌های ارتباطی با جامعه محلی، از جمله کارگاه‌ها، نشست‌ها و فعالیت‌های اجتماعی برای آگاه‌سازی و مشارکت جامعه در مدیریت پسماندها و بازیافت پلاستیک برگزار نماید.

       با توجه به چالش‌های پیش‌رو در زمینه مدیریت پسماندها، به ویژه زباله‌های پلاستیکی در استان مازندران، اجرای راه‌حل‌های مذکور می‌تواند به بهبود وضعیت محیط‌زیست کمک کند. روز جهانی محیط‌زیست 2024 که بر بازیافت پلاستیک تمرکز دارد، فرصتی است تا مردم و مسوولان استان مازندران به اهمیت مدیریت صحیح پسماندهای پلاستیکی پی برند و از طریق مشارکت با مراکز آموزشی و تحقیقاتی استان به خصوص دانشگاه مازندران به عنوان دانشگاه معین و بزرگ‌ترین مرکز آموزشی و پژوهشی استان و توسعه همکاری‌های بین‌المللی و محلی، به کاهش آلودگی پلاستیکی و حفظ منابع طبیعی برای نسل‌های آینده کمک کنند. اقدامات هماهنگ و مستمر در سطح جهانی و محلی می‌تواند به ایجاد یک جهان پایدارتر و سالم‌تر منجر شود، که این تلاش‌ها نه تنها به حفاظت از محیط‌زیست بلکه به بهبود کیفیت زندگی در استان مازندران نیز کمک خواهد کرد.

 

روابط عمومی دانشگاه مازندران