گزارش عملکرد یک‌ساله معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه مازندران (1402-1401) - دانشگاه مازندران
گزارش عملکرد یک‌ساله معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه مازندران (1402-1401)
- 11 Dec 2023
- کد خبر: 1316069
- 18919
هم‌زمان با فرا رسیدن هفته ملی پژوهش و فناوری اعلام شد:
گزارش عملکرد یک‌ساله معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه مازندران (1402-1401)
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، هم‌زمان با فرا رسیدن هفته ملی پژوهش و فناوری (19 تا 25 آذر) دکتر جمال قاسمی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه، گزارش عملکرد اقدامات انجام‌شده این معاونت در طول یک‌سال اخیر را اعلام کرد.
بر اساس این گزارش، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه مازندران در ابتدا، با اشاره به برگزاری شایسته مراسم تجلیل از پژوهشگران و فناوران برگزیده جشنواره‌های ده‌گانه استان در هفته پیش اعلام کرد: در سال‌های گذشته فقط سه جشنواره برگزار می‌شد(جشنواره برگزیدگان پژوهش و فناوری، دانش‌آموزی و دست‌آوردهای پژوهشی و فن‌بازار)، اما امسال تعداد جشنواره‌ها به ده جشنواره افزایش یافت و برگزیدگان بخش‌های مختلف هم‌چون کارآفرینان، صنعت‌گران و صنایع تولیدی، کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، دانشجویان نخبه، مدیران، خیرین، بانوان فعال در عرصه اشتغال و کارآفرینی، انتخاب و از ایشان تجلیل به عمل آمد. هرچند، جشنواره برگزیدگان پژوهش و فناوری استان، به عنوان یکی از این جشنواره‌ها، به دبیری دانشگاه مازندران برگزار شد و همراه با برگزاری جلسات جداگانه و متعدد جهت اصلاح شاخص‌ها و داوری فعالیت‌ها، همراه بود، اما دانشگاه مازندران به عنوان دبیر ستاد استانی هفته پژوهش و فناوری، جلسات متعددی را با دبیران جشنواره‌های ده‌گانه جهت نحوه برگزاری، ارزیابی شاخص‌های انتخاب برگزیدگان و بررسی و تصویب نهایی منتخبان جشنواره‌ها برگزار نمود. لازم به ذکر است در سال گذشته (1401)، در بیست و سومین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برگزیده کشور، پیرو فعالیت‌های پژوهشی متعدد انجام شده در هفته پژوهش و فناوری و تدوین مناسب کتاب‌چه عملکرد پژوهش و فناوری استان، از دانشگاه مازندران به عنوان یکی از 3 دانشگاه برتر کشور تجلیل شد.
دکتر قاسمی با اشاره به برگزاری هفته پژوهش و فناوری در دانشگاه، بیان داشت: جهت افزایش رؤیت‌پذیری فعالیت‌های پژوهشی، امسال برنامه‌های هفته پژوهش و فناوری هم‌چون کارگاه‌ها، نشست‌ها و سخنرانی‌های علمی با مشارکت محققان برون‌دانشگاهی در سطح ملی و بین‌المللی در دانشکده‌ها در حال برگزاری است. امید است که برگزاری این برنامه‌ها، با ایجاد شبکه تحقیقات ملی و بین‌المللی به ارتقای پژوهش در دانشگاه مازندران کمک نماید.
دکتر قاسمی ضمن اشاره به تنوع فعالیت‌ها در این معاونت، به رویکردهای برنامه‌ریزی‌شده در این معاونت اشاره کرد و افزود: تحقق دانشگاه کارآفرین و جامعه محور، ارتباط دانشگاه با جامعه، ارتقای پژوهش و فناوری، حرکت به سمت مدیریت سبز و توجه به ارتقای جایگاه دانشگاه در نظام‌های رتبه‌بندی از جمله رویکردهای کلان این معاونت است.
- رویکرد تحقق دانشگاه کارآفرین و جامعه محور
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه با اشاره به رویکرد این معاونت مبنی بر تلاش در جهت تحقق دانشگاه کارآفرین و جامعه‌محور اذعان کرد: انعقاد 40 مورد قرارداد پژوهشی دانشگاه با جامعه و صنعت با رشد 100 درصدی نسبت به سال گذشته و اعزام 12 عضو هیات علمی دانشگاه به فرصت مطالعاتی در جامعه و صنعت، از جمله اقدامات انجام شده در این راستا می‌باشد.
- از دیگر فعالیت‌هایی که با این رویکرد صورت پذیرفته، برگزاری رویدادهای زیر است:
- چهارمین رویداد ملی کوک با مشارکت شرکت شهرک‌های صنعتی
- دومین رویداد بهره‌وری صنایع
- دومین رویداد ایمنی و محیط کار
- اولین مدرسه تابستانه کسب و کار
- کافه کارآفرینی
- کسب رتبه نخست برترین مرکز هدایت شغلی و کاریابی تخصصی در میان دانشگاه‌های کشور و کسب رتبه برتر در رویداد الگوها و تجارب دانشگاه‌ها در ارتباط با جامعه و صنعت وزارت عتف، از افتخاراتی است که در این حوزه حاصل شده است. لازم به ذکر است اجرای سه دوره موفق برگزاری طرح کوآپ و انتخاب طرح کوآپ به عنوان طرح ملی برگزیده در دانشگاه‌های کشور از دیگر اقدامات مؤثر انجام شده می‌باشد. مطابق وظایف سپرده شده از طرف وزارت عتف، شیوه‌نامه طرح ملی کوآپ برای کلیه دانشگاه‌ها تدوین شد و به نام دانشگاه مازندران به تمام دانشگاه‌های کشور ارسال شد.
- برگزاری نشست‌های متعدد با دستگاه‌های اجرایی و واحدهای صنعتی جهت ایجاد تعامل و ارتباط بین صنعت و جامعه با دانشگاه و انعقاد بیش از 15 تفاهم‌نامه بین دانشگاه و این مراکز در راستای حل معضلات آن‌ها، عضویت و راه‌اندازی سامانه نان(نظام ایده‌ها و پیشنهادهای وزارت عتف) جهت حل مسایل و رفع نیازهای جامعه و تکمیل زنجیره پژوهش، فناوری و نوآوری از جمله اقدامات دیگر انجام شده در این راستا می‌باشد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه، ضمن اشاره به ضرورت تبدیل پژوهش به ثروت بیان داشت: اگرچه در تمام دانشگاه‌های کشور مشکلاتی در این زمینه وجود دارد، اما در دانشگاه مازندران در حال آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی در این خصوص هستیم.
- رویکرد ارتباط دانشگاه با جامعه
دکتر قاسمی با اشاره به رویکرد دیگر این معاونت در خصوص ارتباط دانشگاه با جامعه، ضمن ارایه گزارشی در خصوص تأسیس و فعالیت مراکز پژوهشی مشترک، به ظرفیت موجود در گروه‌ها و هسته‌های پژوهشی اشاره و بیان داشت: ارزیابی کارآیی مراکز پژوهشی، گروه‌ها و هسته‌های پژوهشی در دستور کار معاونت قرار دارد، در همین راستا، احتمال انحلال برخی از گروه‌ها و هسته‌های پژوهشی که عملکرد قابل قبولی نداشته‌اند، وجود دارد. هم‌چنین، جهت اثرگذاری محلی دانشگاه، نشست‌های مختلفی با شورای شهر و شهرداری بابلسر در همین راستا انجام شده است.
- در ادامه، وی با اشاره به تأسیس مراکز پژوهشی مشترک، افزود: مرکز پژوهشی مشترک قوه قضاییه و دانشگاه با همکاری پژوهشگاه قوه قضاییه و دادگستری کل استان مازندران درسال 1401 تأسیس شد که به‌عنوان الگوی مناسبی برای همکاری‌های مشترک دانشگاه با سایر مراکز معرفی شد. پس از تصویب اساسنامه این مرکز پژوهشی مشترک در جلسه هیأت امنا در اسفند 1401، در یک‌سال گذشته، برنامه‌های خوبی توسط این مرکز پژوهشی مشترک انجام شد که به شرح زیر است:
- نشست‌های علمی تخصصی نقد و بررسی رأی
- جلسات دادرسی علنی دادگاه‌ها
- کرسی‌های ترویجی
- پخش زنده اینترنتی جلسه دادرسی شعبه 10 دادگاه تجدید نظر برای اولین بار در استان مازندران
- اقدام برای انجام طرح‌های پژوهشی متعدد در راستای حل معضلات حقوقی جامعه بر اساس تقاضاهای مطرح شده از پژوهشگاه قوه قضاییه
- یکی دیگر از مراکز پژوهشی مشترک، دفتر استانداردسازی است که با مشارکت ادارهکل استاندارد استان در سال گذشته تأسیس شد و اقدامات مؤثری در جهت همکاری‌های مشترک بین دانشگاه و ادارهکل استاندارد استان توسط این مرکز انجام شد. برگزاری مراسم نکوداشت روز جهانی استاندارد و یکصدمین سال تأسیس سازمان ملی استاندارد ایران برای اولین بار در دانشگاه مازندران در مهر 1402 رقم خورد.
- در تداوم این رویکرد معاونت، در قالب طرح جهاد علمی در 25 محور اعم از همکاری‌های علمی و پژوهشی، ایجاد مرکز نوآوری، برگزاری رویدادها، حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها با موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاع توافق‌نامه منعقد گردید. در همین راستا، مرکز مشترک تحقیقات و نوآوری علوم و فناوری‌های دریایی با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای توسعه فناوری‌های نوظهور، بدیع و پیشرفته در حوزه علوم و فناوری‌های دریایی تأسیس و نشست‌های مشترک متعددی در راستای احصای نیازها و ارایه توانمندی‌های دانشگاه در قالب پیشنهادهایی(پروپوزال‌هایی) در موضوعات تحقیقاتی مختلف برگزار گردید.
- مرکز پایش کیفیت و رتبه‌بندی سکونت‌گاه‌های ایران به‌عنوان یکی دیگر از مراکز پژوهشی مشترک، در حال انجام مذاکراتی با سازمان استاندارد جهت تدوین سند نظام‌نامه استاندارد شهرهای استان مازندران(برای نخستین بار) است. انجام طرح‌های پژوهشی برون‌دانشگاهی، برگزاری نشست‌های گفتمان شهری در دوشنبه هرماه از دیگر اقدامات انجام شده این مرکز است.
- شکل‌گیری مرکز پژوهش‌های اقتصادی استان مازندران با همکاری پژوهشکده امور اقتصادی و دارایی وزارت امور اقتصادی و دارایی و ادارهکل امور اقتصاد و دارایی استان یکی دیگر از اقدامات انجام شده در این حوزه می‌باشد. این مرکز که در راستای نیل به اهداف کلان و جزیی نظام علم و فناوری در نقشه جامع علمی کشور و اجرایی‌شدن راهبردها و اقدامات ملی مندرج در آن ایجاد شده است، توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و هم‌افزایی علمی و اجرایی از طریق گسترش ارتباط، همکاری؛ هم‌فکری؛ شناسایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های علمی، پژوهشی، آموزشی و اجرایی و بهره‌گیری از آن‌ها و پاسخ‌گویی به مسایل اقتصادی مرتبط با استان را در دستور کار دارد. در واقع، هدف این همکاری سه‌جانبه، انجام مطالعات علمی اقتصادی از سه منظر نظری، بنیادین و کاربردی مورد نیاز استان مازندران می‌باشد. ارتقای مرکز به پژوهشکده در آینده، در دستور کار این معاونت قرار دارد.
دکتر قاسمی ضمن تقدیر از دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشکده هنر و معماری و دانشکده علوم اقتصادی و اداری به جهت همکاری‌های مثبت با این مراکز پژوهشی مشترک افزود: در صدد پیاده‌سازی این الگو برای سایر دانشکده‌ها و گروه‌های مختلف هستیم.
از آنجایی‌که یکی از اولویت‌های اصلی معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه، شناخت مسایل کشور و استان(به طور خاص)، شناسایی گلوگاه‌های اصلی و نقاط مداخله هوشمند و حرکت به‌سمت رویکرد جدید که مبتنی بر پاسخ به نیازهای جامعه می‌باشد، اهم عملکردها و سیاست‌های تشویقی این معاونت در حوزه برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره به شرح زیر است:
- طراحی و راه‌اندازی صفحه‌ی مرکز کرسی‌های نظریه‌پردازی در سایت دانشگاه،
- برگزاری نخستین کرسی نظریه‌پردازی، نقد و مناظره برای اولین‌بار با مشارکت نهادهای برون‌دانشگاهی(معاونت حقوقی ریاست جمهوری)
- تخصیص امتیاز اعتبار پژوهشی(گرنت) به ارایه‌دهنده
- اولویت چاپ مقاله حاصل از کرسی‌های نظریه‌پردازی در نشریه‌های داخلی دانشگاه
- برگزاری نخستین جلسه کرسی ترویجی بین‌المللی
- برگزاری 90 کرسی ترویجی با موضوعات متنوع
- رویکرد ارتقای پژوهش و فناوری
یکی دیگر از رویکردهای مطروحه، کمک به ارتقای پژوهش و فناوری است. جهت شکل‌گیری و تقویت تیم‌ها و حلقه‌های پژوهشی اساتید و در راستای تأمین محققان کارآمد، شیوه‌نامه جذب محققان پسادکتری بازنگری شد تا رشد 100 درصدی محققان پسادکتری در سال جاری را شاهد باشیم. با تدوین شیوه‌نامه استفاده از نخبگان وظیفه، یکی دیگر از ظرفیت‌های ممکن در این زمینه، فعال شده است.
- بازنگری شیوه‌نامه اجرایی نحوه تشکیل و فعالیت واحدهای پژوهشی، بازنگری شیوه‌نامه طرح پژوهشی از محل گرنت، رشد 100 درصدی مبلغ اعتبار پژوهشی(گرنت)، صدور گرنت‌کارت برای اعضای هیات علمی و پرداخت 50 درصد مبلغ گرنت در سال جاری، از جمله اقدامات دیگری است که در راستای ارتقای پژوهش و فناوری صورت پذیرفت.
- از دیگر اقدامات انجام شده در این راستا، تجهیز آزمایشگاه‌ها می‌باشد. دکتر قاسمی ضمن تشکر از دکتر علی‌نژاد رییس دانشگاه، اعلام کرد: با حمایت‌های بی‌دریغ ریاست محترم دانشگاه، بودجه مناسبی برای تجهیز آزمایشگاه‌ها به گروه‌ها و دانشکده‌ها در سال جاری اختصاص یافت. این در حالی است در برخی از دانشگاه‌ها، این بودجه صرف امور دیگر هم‌چون تعمیرات شده است.
- در ادامه این فعالیت‌ها، راه‌اندازی کتاب‌خانه دیجیتال(گیگالیب) و پیگیري خرید منابع دیجیتال و اشتراك پایگاه‌هاي اطلاعاتی فارسی و لاتین توسط معاونت صورت پذیرفت. با هدف بهبود وضعیت انتشار کتب، تسهیل و چابکسازی فرآیندهای چاپ انجام گردید که این مهم، رشد 25 درصدی انتشار در یک سال اخیر را به دنبال داشت. هم‌چنین، در حال حاضر داوری و چاپ چند عنوان کتب انگلیسی نیز در دست اقدام است. امیدواریم در سال‌های آتی شاهد رشد قابل توجهی در انتشار کتب انگلیسی باشیم.
- جهت ارتقای جایگاه نشریات دانشگاه و حرکت به سمت نمایه‌سازی بین‌المللی، اقدامات زیادی در راستای استانداردسازی نشریات انجام گرفته است. این درحالی است که بر اساس جدیدترین نتایج ارزیابی نشریات توسط پایگاه استنادی جهان اسلام(ISC)، نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری و نشریه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، ضمن حفظ چارک برتر Q1، در شاخص ضریب تأثیر(IF) نسبت به سال گذشته، ارتقا یافته‌اند. هم‌چنین، بر اساس رتبه‌بندی وزارت عتف، نشریه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهش‌نامه مکتب‌های ادبی نسبت به سال گذشته، از رتبه «ج» به «ب»، ارتقا یافته‌اند. هم‌چنین، فرآیند انتشار دو نشریه جدید با عناوین پژوهش‌های بازاریابی گردشگری و میهمان‌نوازی و نشریه تاریخ هنر ایران دوره اسلامی نیز در دانشگاه آغاز شده است.
- رویکرد مدیریت سبز
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه با اشاره به رویکرد حرکت به سمت مدیریت سبز افزود: از ابتدا، حذف استفاده از کاغذ و الکترونیکی‌کردن فرآیندها، در رأس اولویت‌های این معاونت قرار گرفت. در حال حاضر، با رونمایی از نسخه جدید سامانه مدیریت امور پژوهشی(ژیرو)، درخواست‌های پایه ترفیع استحقاقی و پایه تشویقی به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. در این مرحله با ثبت فعالیت‌های مختلف اعضای هیأت علمی در سامانه ژیرو و تأیید مسوول مربوطه، محاسبه امتیازات مطابق شیوه‌نامه انجام می‌شود. به زودی برخی از سایر فعالیت‌های پژوهشی هم‌چون ثبت درخواست و تمام امور مرتبط با محققان پسادکتری، ثبت پروپوزال دانشجویان تحصیلات تکمیلی، ثبت درخواست‌ها و کلیه امور مربوط به طرح‌های پژوهشی نیز در بستر سامانه ژیرو انجام خواهد شد. جا دارد از صبوری اعضای هیأت علمی تشکر کنم که با همراهی خود کمک کردند تا این عقب‌ماندگی 15 ساله در دانشگاه مازندران جبران شود. هم‌چنین جا دارد از همکاران خود در حوزه معاونت پژوهش و فناوری، به ویژه مدیران این حوزه که با حجم بالای کار موجود در معاونت پژوهش و فناوری، امور مربوطه را با دقت و انرژی مضاعف پیگیری نمودند، تشکر ویژه نمایم.
- رویکرد توجه به ارتقای جایگاه دانشگاه در نظام‌های رتبه‌بندی
در ادامه، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه ضمن اشاره به رویکرد توجه به ارتقای جایگاه دانشگاه در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی و ملی بیان داشت: جمع‌آوری دقیق اطلاعات و تکمیل مناسب پرسش‌نامه‌های مربوط به نظام‌های رتبه‌بندی جهانی و ملی هم‌چون تایمز، QS ، راوند، گرین متریک(دانشگاه سبز) و ISC توسط این معاونت انجام گرفت. در ابتدا، بررسی و تحلیل وضعیت دانشگاه در شاخص‌های اثرگذار انجام و سپس با برگزاری سلسه نشست‌هایی در دانشکده‌ها به تبیین این موارد پرداخته شد. هم‌چنین، با برگزاری کارگاه‌های مرتبط با موضوعات علم‌سنجی در جهت ارتقای آگاهی‌های جمعی، اقدامات مؤثری انجام گرفت. به‌‌روزرسانی اطلاعات سامانه علم‌سنجی دانشگاه و فعال‌کردن صفحه انگلیسی سامانه از دیگر اقدامات انجام شده می‌باشد. لازم به ذکر است افتخارات اخذ شده توسط دانشگاه به شرح زیر است:
- ارتقای جایگاه دانشگاه در نظام رتبه‌بندی گرین متریک از رتبه 598 در سال 2022 به رتبه 539 در سال 2023
- کسب رتبه 601 تا 800 در حوزه فنی و مهندسی و رتبه 801 تا 1000 در حوزه علوم پایه بر اساس رتبه‌بندی جهانی تایمز
- حضور 3 عضو هیأت علمی دانشگاه در فهرست پژوهشگران پراستناد یک درصد برتر دنیا
- حضور 14 عضو هیأت علمی دانشگاه در فهرست پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر دنیا (یک‌ساله)
- حضور 8 عضو هیأت علمی دانشگاه در فهرست پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر دنیا (در طول خدمت)
- حضور 9 عضو هیأت علمی دانشگاه در فهرست پژوهشگران پراستناد پایگاه ISC
در پایان، دکتر قاسمی خاطرنشان کرد: با توجه به تأکید وزیر محترم عتف مبنی بر الگوسازی مشاهیر و دانشمندان، طی مراسم باشکوهی در تابستان 1402 از دانشمندان و برجستگان این دانشگاه تجلیل شد که با افتتاح تالار افتخارات دانشگاه نیز همراه بود. در این مراسم که با حضور روسای پیشین دانشگاه مازندران برگزار شده بود، سرمایه اجتماعی مناسبی را برای دانشگاه به ارمغان آورد. توسعه و تجهیز اداره موزه و اسناد در کتاب‌خانه مرکزی دانشگاه از دیگر اقدامات مثبتی است که در این حوزه انجام شده است.
روابط عمومی دانشگاه مازندران