برای تنظیم سرفصل‌ها و محتوای درسی، به همکاری صاحبان مشاغل و کارفرمایان نیاز داریم

رییس دانشگاه مازندران:

برای تنظیم سرفصل‌ها و محتوای درسی، به همکاری صاحبان مشاغل و کارفرمایان نیاز داریم

به گزارش روابط عمومی دانشگاه مازندران، دکتر ابراهیم صالحی عمران رییس دانشگاه در سخنرانی خود با موضوع"همسان‌سازی آموزش عالی مهارتی با بازار کار" در سومین همایش ملی مهارت‌افزایی، هدایت شغلی و صلاحیت حرفه‌ای در آموزش عالی کشور و سومین المپیاد مهارتی دانشجویان سراسر کشور که به میزبانی دانشگاه ملی مهارت واحد استان خراسان رضوی برگزار شد، به تشریح عملکرد دانشگاه‌ها و نحوه ورود آن به حوزه ارتباط با صنعت در مسیر پرورش نیروهای جوان ماهر جهت اعزام به بازار کار و صنعت پرداخت.

رییس دانشگاه مازندران، با تاکید بر این نکته که مراکز آموزش عالی باید تبدیل به یک سازمان یادگیرنده شوند، عنوان کرد: یکی از ویژگی‌های هوش مصنوعی که امروزه خیلی بر روی آن مانور داده می‌شود، یادگیری است، هر روز یاد می‌گیرد و خود را به‌روز می‌کند تا بتواند پاسخگوی سوالات باشد. دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هم باید یک سازمان یادگیرنده باشند، تا آنچه که در بیرون اتفاق می‌افتد، مبنایی برای یادگیری دانشگاهی باشد و بتوانند پاسخگوی نیاز‌ها باشند.

دکتر صالحی عمران با اشاره به وجود شکاف مهارتی در مراکز آموزش عالی بیان کرد: مراکز آموزش عالی هنوز نتوانستند به عنوان یک سازمان یادگیرنده باشند و خصلت یادگیری، تغییر و تحول در دانشگاه‌ها دیده نمی‌شود. شکاف عظیمی میان دانشگاه و واقعیت‌هایی که در بیرون( بازار کار) وجود دارد ملاحظه می‌شود. این شکاف را تحت عنوان، شکاف مهارتی می‌شناسند. این نقد نشانه این نیست که ما خدمات آموزش عالی برای کشور را نادیده بگیریم.

نماینده وزیر علوم در استان مازندران در خصوص خدمات دانشگاه به کشور، تصریح کرد: اتفاقاتی که در کشورمان در زمینه‌های مختلف مثل صنایع موشکی، انرژی هسته‌ای و ... رخ داده است، ناشی از این است که ما توانستیم به دانشگاه و علم اعتماد کنیم و سرمایه‌گذاری کرده و نتیجه گرفتیم. از این دیدگاه می‌توان دانشگاه را پیشرو دانست.

رییس دانشگاه مازندران با بیان اهمیت فایده‌مندی کارکردهای دانشگاه‌ها عنوان کرد: در دنیا دانشگاه‌ها در دوره انتقالی به‌سر‌می‌برند. در این دوره، بسیاری از رسالت‌ها و ارزش‌های قبل، اعتبار خود را از دست داده‌اند و ماموریت‌ها و ارزش‌های تازه‌ای جایگزین شده‌اند. هم‌چنین یک نوع تحول و دگرگونی معرفتی نیز رخ داده است و دانشگاه‌ها نقش‌های اجرایی را بر عهده گرفتند و دیگر دانش نه بر اساس میزان توانایی و دقت در بازنمایی واقعیت‌های جهان، بلکه بر اساس ارزش فایده‌مندی و کارکردهایش قضاوت و ارزیابی می‌شود. دانش باید اجرا شود، تا نشان دهد که در جهان امروز چه اثری ایجاد می‌کند.

رییس انجمن آموزش عالی ایران افزود: شکاف‌هایی بین آنچه که آموخته می‌شود و آنچه که در بازار کار وجود دارد دیده می‌شود. یعنی، شکاف مهارتی وجود دارد. در زمینه این انتقاد به آموزش عالی در کشورمان و دنیا، بانک جهانی، اصطلاح بی‌فایدگی سرمایه انسانی را به کار برده است. یعنی کاری که دانشگاه در مورد سرمایه انسانی انجام می‌دهد، انگار بی‌فایده است.

رییس دانشگاه مازندران با اشاره به وجود انواع مختلف شکاف محتوایی، ساختاری و فرهنگی در دانشگاه‌ها اظهار داشت: منظور از شکاف محتوایی این است که بسیاری از دروس، هنوز مبتنی بر منابع قدیمی و نظری هستند، در حالی که بازار کار، مهارت‌هایی مثل تحلیل داده، به کار با نرم‌افزارهای تخصصی یا مهارت‌های بین رشته‌ای نیاز دارد. برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها نیز غالبا از بالا به پایین دستور داده می‌شوند، بدون این که ما بازخوردی از بازار کار داشته باشیم و این، نشان‌دهنده شکاف ساختاری است. هم‌چنین، فرهنگ یادگیری برای اشتغال در فضای دانشگاهی و بدتر از آن در نظام آموزش عمومی، به طور کلی نهادینه نشده است.

دکتر صالحی عمران با اشاره به جهت‌گیری مهارتی در آموزش عالی اظهار داشت: یک اتفاق خوب که در برنامه هفتم افتاد، توجه به دوره انتقالی در قانون بود، که 40 درصد دانشجویان رشته‌های مهارتی در سطوح  مختلف و زیرنظام‌های مختلف آموزش عالی باید مهارتی شوند. البته این جهت‌گیری آموزش عالی مهارتی، یک جهت‌گیری جهانی است. این حکم را باید یک فرصت تلقی کرد، اما الزامات مورد نیاز این امر هم باید در کنار آن دیده شود.

رییس دانشگاه معین استان با اشاره به مشکلات مهارتی‌سازی آموزش عالی تصریح کرد: اگر بخواهیم از این سیستم عرضه‎محوری، به طرف سیستم تقاضامحوری حرکت کنیم، نیاز به الزاماتی مانند: اطلاعات بازار کار، مکان مناسب آموزش، مربی، تجهیزات، منابع، برنامه درسی مناسب و ... داریم. در این زمینه نیاز بود، تک تک این الزامات بیان شوند و دستگاه‌های مختلف را برای انجام کارهایشان ملزم می‌کردند. اگر به صراحت بگویم مشکل آموزش مهارت ما این است که علاقه به آموزش مهارت وجود دارد، اما کاش تخصص آن هم وجود داشت.

نماینده وزیر علوم در استان مازندران با تاکید بر اهمیت چرخه کامل عناصر سیستم آموزشی، در مهارتی‌سازی دانشگاه‌ها اظهار داشت: برای این‌که آموزش مهارت‌ها به‌صورت درست اتفاق بیافتد، سیستم آموزشی باید درونداد‌ها، فرایندها، بروندادها و پیامدهایی داشته باشد. تمام فکر و ذکر آنهایی که در سیستم آموزش مهارت هستند، بر این است که سرگرم اصلاحات درون هستند و به همان اندازه به شاخص‌های بیرونی و عملکردی توجه نمی‌کنند. در حالی که در چرخه کامل، همه این‌ها باید در کنار هم دیده شوند. علی‌الخصوص به شاخص‌های بیرونی و عملکردی و پیامدی باید توجه شود. مدل‌های برنامه‌ریزی ما خیلی نگاه درونی دارد و در مورد فایده‌مندی و سودمندی نظام آموزش عالی به طور کافی فکر نمی‌کنیم.

رییس دانشگاه مازندران با اشاره به اهمیت بازده خصوصی و بازده اجتماعی در آموزش عالی و آموزش مهارتی خاطر نشان کرد: اگر آموزش عالی و آموزش مهارتی بخواهند نتیجه بدهند، باید بازده خصوصی و اجتماعی داشته باشد. نظام آموزش مهارتی، فنی حرفه‌ای و علمی کاربردی، حتما باید بازده خصوصی داشته باشند و شغل پایداری ایجاد کنند، برای دانشجو درآمد کافی داشته باشند، تا او تشویق شود و این چرخه ادامه پیدا کند. همچنین باید بازده اجتماعی داشته باشد، یعنی رشد اقتصادی و توسعه مملکت را باید به همراه داشته باشد.

دکتر صالحی عمران در خصوص همسویی بین آموزش‎های مهارتی و آموزش عالی اذعان کرد: آموزش عالی و دانشگاه به تنهایی برای آموزش مهارت کافی نیست و در این زمینه کارهایی باید انجام شود، یکی از آنها تحلیل بازار کار است. تحلیل بازار کار یک اصلی است که باید حال و آینده را در نظر بگیرد و سپس رشته‌های تحصیلی بر اساس آن شناسایی شود.

رییس دانشگاه مازندران، در ادامه با اشاره به اهمیت تنظیم سرفصل‎ها، با همکاری صاحبان مشاغل اظهار داشت: برای تنظیم سرفصل‌ها و محتوای درسی به همکاری صاحبان مشاغل و کارفرمایان نیاز داریم. نمی‌توانیم سرفصل‌ها را در درون نظام آموزشی در پشت میزهای در بسته طراحی کنیم. برنامه‌ریزی درسی، مبتنی بر شایستگی، برنامه‌ریزی خاص خودش را طلب می‌کند.

نماینده وزیر علوم در استان مازندران، در خصوص پاسخگو نبودن برنامه درسی ثابت در سیستم آموزش عالی مهارتی تصریح کرد: سیستم آموزشی ما هنوز یک سیستم آموزش مبتنی بر تولید انبوه است، یعنی آموزش‌ها، رشته‌ها، سرفصل‌ها ثابت هستند. در آموزش مهارتی، علی‌الخصوص دانشگاه‌های علمی کاربردی، آموزش ثابت نداریم. خیلی از برنامه‌های درسی ما ثابت هستند و این جوابگو نیست و باید مبتنی بر نیاز بازار کار و به روز باشند.

دکتر صالحی عمران در مورد محل آموزش در دانشگاه مهارتی بیان کرد: در مورد محل آموزش در دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها محل شبه آموزش را ایجاد می‌کنند و خوب هستند، اما آموزش واقعی نیستند. در آموزش واقعی، فرد وارد کارخانه می‌شود، واقعیت‌های کارفرما، مشتری و ... را می‌بیند و یاد می‌گیرد.

رییس دانشگاه مازندران در پایان، با اشاره به این که اگر نظام آموزش مهارت یا آموزش عالی، بخواهد روش درست را انتخاب کند، حتما باید مثل هوش مصنوعی به یادگیری خود توجه کند، خاطر نشان کرد: تا زمانی که دانشگاه تبدیل به سازمان یادگیرنده نشود و از درون و بیرون یاد نگیرد، هنوز راه زیادی را در پیش داریم. ولی اتفاقات خوبی در حال انجام است.

روابط عمومی دانشگاه مازندران